Generatywna AI w edukacji – jak uczyć odpowiedzialnego korzystania z nowych technologii?

Czym jest generatywna sztuczna inteligencja?

Generatywna sztuczna inteligencja (ang. generative artificial intelligence, generative AI, GenAI) to zaawansowana technologia, która potrafi tworzyć nowe treści, takie jak teksty, obrazy, muzykę czy kod programistyczny, na podstawie wzorców rozpoznanych w istniejących danych. Narzędzia AI, takie jak  Microsoft Copilot, generują odpowiedzi i materiały na podstawie wprowadzonych poleceń (promptów), co czyni je niezwykle przydatnymi w edukacji. Jednak, mimo ogromnego potencjału, generatywna AI nie jest nieomylna. Dlatego kluczowym zadaniem nauczycieli jest nauczenie uczniów, jak odpowiedzialnie korzystać z tych narzędzi, rozwijając ich krytyczne myślenie i świadomość cyfrową.

Generatywna sztuczna inteligencja (AI) w ostatnich latach zyskała ogromną popularność, stając się jednym z kluczowych tematów technologicznych. Jej rozwój stwarza przed edukacją zarówno nowe perspektywy, jak i wyzwania. W odpowiedzi na rosnące zainteresowanie tą technologią, Microsoft opracował Classroom Toolkit: Unlocking Generative AI Safely and Responsibly – zestaw materiałów dydaktycznych dla nauczycieli, który wspiera ich w bezpiecznym i świadomym wdrażaniu AI do procesu nauczania.

Wprowadzenie do zestawu narzędzi

Pakiet edukacyjny opracowany przez Microsoft to wszechstronny zestaw materiałów, który łączy angażujące historie z praktycznymi wskazówkami dydaktycznymi, stworzonymi z myślą o uczniach w wieku 13–15 lat. Jego celem jest nie tylko zapoznanie młodzieży z zasadami działania generatywnej AI, ale także rozwijanie ich świadomości w zakresie potencjalnych zagrożeń i wyzwań etycznych, takich jak:

• Generowanie fałszywych informacji,
• Ochrona danych osobowych i prywatności,
• Zrozumienie uprzedzeń występujących w algorytmach,
• Wpływ AI na kondycję psychiczną użytkowników.

Materiał można wykorzystać jako jedną całościową lekcję lub podzielić na cztery moduły, które stopniowo wprowadzają uczniów w tematykę sztucznej inteligencji, dostosowując tempo nauczania do ich poziomu wiedzy i potrzeb.

Struktura zajęć i kluczowe kompetencje uczniów

Microsoft zaprojektował lekcję w sposób umożliwiający elastyczne dostosowanie do różnych warunków dydaktycznych. Proponowany harmonogram obejmuje:

1. Wprowadzenie do AI (20 minut),
2. Historia „Gina’s Fight for the Ocean” – analiza wpływu AI na informacje w mediach (30 minut),
3. Historia „Game On with Alex” – AI w rozrywce i interakcjach społecznych (30 minut),
4. Podsumowanie i refleksja uczniów (10 minut).

Podczas zajęć uczniowie nie tylko dowiadują się, jak działa generatywna AI, ale także rozwijają kluczowe umiejętności:

• Weryfikowanie faktów i ocena wiarygodności treści,
• Skuteczne stosowanie technik prompt engineering do uzyskiwania lepszych wyników,
• Świadome zarządzanie swoją prywatnością w sieci,
• Zrozumienie, że AI to narzędzie, a nie substytut interakcji społecznych.

Porozumienie klasowe – jak stworzyć skuteczne zasady korzystania z AI w edukacji?

Jednym z kluczowych elementów odpowiedzialnego wprowadzania generatywnej AI do edukacji jest Porozumienie Klasowe (Classroom Agreement). Jest to dokument, który pomaga ustalić zasady korzystania z narzędzi AI w sposób etyczny, bezpieczny i świadomy. Microsoft rekomenduje, aby nauczyciele nie tylko wdrożyli porozumienie w swoich klasach, ale także omówili je wspólnie z uczniami i umieścili w widocznym miejscu w klasie.

Jak stworzyć porozumienie klasowe?

 Proces tworzenia porozumienia powinien angażować zarówno nauczycieli, jak i uczniów, aby zasady były zrozumiałe, akceptowalne i miały realne przełożenie na codzienną pracę. Poniżej znajduje się przykładowy schemat postępowania:

1. Wprowadzenie do tematu

• Rozpocznij lekcję od dyskusji na temat generatywnej AI. Możesz zapytać uczniów:
• Jakie narzędzia AI znają?
• W jaki sposób mogą z nich korzystać?
• Jakie zagrożenia wiążą się z generatywną AI?
• Wyjaśnij, dlaczego ważne jest ustanowienie zasad dotyczących korzystania z AI w edukacji.

2. Wspólne ustalanie zasad

Nauczyciel powinien poprowadzić uczniów przez proces ustalania zasad w oparciu o następujące kategorie:

• Etyczne korzystanie z AI – np. „Nie używamy AI do oszukiwania na testach”
• Prywatność i bezpieczeństwo – np. „Nie udostępniamy w AI danych osobowych”
• Krytyczne myślenie – np. „Weryfikujemy treści generowane przez AI”
• Zdrowe nawyki cyfrowe – np. „Nie polegamy na AI jako na zastępniku interakcji społecznych”

3. Tworzenie i podpisanie porozumienia

• Po omówieniu zasad, nauczyciel powinien zebrać propozycje uczniów i stworzyć finalny dokument.
• Można dodać element wizualny, np. podpisy uczniów lub klasową grafikę symbolizującą odpowiedzialne korzystanie z AI.

4. Wdrażanie i przypominanie o zasadach

• Porozumienie powinno być umieszczone w widocznym miejscu w klasie lub dostępne w wersji cyfrowej.
• Regularnie przypominaj uczniom o ustalonych zasadach i omawiaj sytuacje, w których AI może być wykorzystywana zgodnie z nimi.

Budowanie cyberbezpiecznego środowiska pracy dla nauczycieli i uczniów

W dobie coraz większej roli sztucznej inteligencji w edukacji, nauczyciele powinni nie tylko przekazywać uczniom wiedzę na temat AI, ale także dbać o cyberbezpieczeństwo w klasie i poza nią. Wykorzystanie odpowiednich narzędzi, takich jak Windows 11 Pro, może znacząco zwiększyć poziom ochrony zarówno nauczycieli, jak i uczniów.

Windows 11 Pro oferuje zaawansowane mechanizmy bezpieczeństwa, które pomagają w ochronie danych, zapobieganiu cyberatakom oraz kontrolowaniu dostępu do treści. W kontekście generatywnej AI, gdzie uczniowie mogą korzystać z narzędzi online generujących teksty, obrazy czy kod programistyczny, istotne staje się zabezpieczenie ich urządzeń i kont przed zagrożeniami takimi jak:

• Nieautoryzowany dostęp do danych – funkcje Windows 11 Pro, takie jak BitLocker, szyfrują dane, zabezpieczając je przed niepowołanym użyciem.
• Ochrona przed phishingiem i złośliwym oprogramowaniem – wbudowany Microsoft Defender skutecznie wykrywa i blokuje potencjalne zagrożenia.
• Bezpieczne zarządzanie tożsamością – Windows Hello i inne mechanizmy uwierzytelniania wieloskładnikowego pomagają chronić konta uczniów i nauczycieli.
• Kontrola aplikacji i treści – możliwość zarządzania dostępem do niektórych narzędzi AI, co pozwala nauczycielom dostosować środowisko pracy do zasad porozumienia klasowego.

Dzięki wdrożeniu Windows 11 Pro w placówkach edukacyjnych nauczyciele mogą stworzyć bezpieczne środowisko cyfrowe, które wspiera odpowiedzialne korzystanie z AI, chroni prywatność uczniów oraz zapobiega nadużyciom i cyberatakom. W połączeniu z edukacją na temat cyfrowego bezpieczeństwa, takie działania pozwalają przygotować uczniów do świadomego korzystania z nowoczesnych technologii w przyszłości.

Podsumowanie

Wprowadzenie generatywnej AI do edukacji otwiera przed nauczycielami i uczniami nowe możliwości. Dzięki odpowiednim narzędziom, takim jak Classroom Toolkit od Microsoft, można to zrobić w sposób bezpieczny i odpowiedzialny, rozwijając u uczniów umiejętność krytycznego myślenia oraz świadomego korzystania z nowych technologii.

Jednak wraz z wprowadzaniem AI do klasy niezwykle istotne staje się budowanie cyberbezpiecznego środowiska pracy. Nauczyciele powinni nie tylko edukować uczniów na temat zagrożeń związanych z AI, ale także stosować odpowiednie zabezpieczenia technologiczne. Wykorzystanie Windows 11 Pro w edukacji umożliwia skuteczną ochronę danych, kontrolę dostępu do treści oraz minimalizację ryzyka cyberataków. Dzięki takim rozwiązaniom uczniowie mogą eksplorować świat sztucznej inteligencji w bezpieczny sposób, a nauczyciele zyskują pewność, że ich cyfrowe środowisko pracy jest odpowiednio zabezpieczone.

Integracja generatywnej AI z edukacją wymaga przemyślanej strategii – nie tylko w zakresie dydaktyki, ale także odpowiedzialnego zarządzania cyberbezpieczeństwem. To właśnie połączenie świadomości, etyki i technologii pozwoli stworzyć warunki do skutecznej nauki oraz przygotuje uczniów do przyszłości, w której AI będzie odgrywać coraz większą rolę.

najnowsze posty z kategorii: